Wydarzeniem towarzyszącym 28. edycji Festiwalu EnergaCAMERIMAGE w Toruniu będzie wystawa retrospektywna – Helmut Newton: Lubię silne kobiety. Fotografie tego wybitnego niemieckiego artysty będą prezentowane w przestrzeniach Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” od 16 października 2020 do 28 marca 2021 r. Wystawa została zorganizowana we współpracy Fundacji Tumult z CSW i Fundacją Helmuta Newtona z Berlina.

HELMUT NEWTON: LUBIĘ SILNE KOBIETY

Helmut Newton należy bez wątpienia do najbardziej kontrowersyjnych artystów XX wieku. Jego fotografie, początkowo dokumentujące modę, z czasem stały się prowokującymi dziełami sztuki. Fotografowanie modelek, nawet ubranych według najnowszych trendów, szybko jednak znudziło ambitnego, zainteresowanego ciągłym przesuwaniem granic twórcę – co wyraźnie widać na pracach zebranych w ramach retrospektywy Helmuta Newtona, która zaprezentowana zostanie w toruńskim Centrum Sztuki Współczesnej.
Wystawa zostanie podzielona tematycznie i będzie składało się na nią ponad 200 zdjęć. Kilka kategorii, wśród których znajdziemy modę, nagość, humor i portrety, obrazują wszystkie konwencje, w których tworzył Helmut Newton. Dla odwiedzających przygotowane zostaną również filmy dokumentalne o artyście oraz odbędą się spotkania z przedstawicielami świata mody, fotografii i filmu.
Pokazywane w Toruniu prace są kwintesencją stylu Helmuta Newtona. Najpierw obserwujemy klasyczne fotografie mody, na których ciało służy jedynie do prezentacji ubioru. Następnie w podejściu Helmuta Newtona dokonuje się pewien przełom – ciało staje się autonomicznym elementem przedstawienia. Za pomocą wszechobecnej erotyki artysta wypowiada się na temat kultury i obyczaju, które widzi w sposób jednoznacznie dekadencki. Akty, wykonywane w wytwornych wnętrzach, jednocześnie zestawiane są z niebezpiecznymi przedmiotami, które groźnie ciążą w kierunku ciemnej strony naszej natury. Dominacja czy zniewolenie użyte w kadrze Helmuta Newtona odnoszą się do kultu ciała, który zapanował pod koniec XX wieku i trwa po dziś dzień.

HELMUT NEWTON, Gunilla Bergström over Paris, Paryż, 1976,
©Helmut Newton Estate, dzięki uprzejmości Helmut Newton Foundation

W przestrzeniach CSW zobaczymy zdjęcia modelek wykonywane dla rozmaitych edycji magazynu „Vogue”. Już na nich widać wyraźnie zapowiedź późniejszych fascynacji artysty. Ułożenie ciała, elementy tła, często najdrobniejsze detale są zwiastunem zmian, które przebijają spod wierzchniej warstwy fotografii z magazynu dla pań. Te z początkowego okresu kariery, często robione na neutralnym, białym tle, mimo charakterystycznego dla estetyki lat sześćdziesiątych minimalizmu, kryją w powyginanych pozycjach modelek proroctwo późniejszych koncepcji artysty dotyczących ciała.
W portretach Helmuta Newtona zobaczymy również okrutną ironię wymierzoną w idealnie wykreowane wizerunki ze świata highlife’owych magazynów – od fascynujących, ujmujących w tragiczny sposób upływ czasu zdjęć wybitnych postaci związanych z filmem (Leni Riefenstahl, Billy Wilder), przez dyktatorów wyznaczających trendy w świecie mody (Karl Lagerfeld, Yves Saint-Laurent), po celebrytów ówczesnej epoki, włóczących się po zakamarkach wielkiego świata (Paloma Picasso).
W fotografiach wykonanych pod koniec życia Newton wymienił ludzkie ciała na manekiny. Potraktowana w ten sposób cielesność człowieka, na wzór komputerowego retuszu, staje się ofiarą sztucznej rzeczywistości, której dobrowolnie daliśmy się zniewolić na podobieństwo fotograficznych „modeli” Helmuta Newtona. To pułapka, w której znaleźliśmy się z własnej woli.

HELMUT NEWTON, Sie kommen (dressed), francuski Vogue, Paryż, 1981,
©Helmut Newton Estate, dzięki uprzejmości Helmut Newton Foundation

Wystawie fotograficznej tradycyjnie towarzyszyć będzie przegląd filmowy. Zaprezentowane zostaną produkcje dokumentalne, których bohaterami są słynni autorzy zdjęć świata mody i sztuki: tytułowy artysta tegorocznej ekspozycji, Helmut Newton (Niemcy), Lene Marie Fossen (Norwegia) oraz Inta Ruka (Łotwa). Projekcje posłużą jako pretekst do spotkań i dyskusji ze specjalnymi gośćmi. Wraz z twórcami i ekspertami zastanowimy się nad fenomenem fotografii portretowej oraz sposobami ukazywania ciała i seksualności w kulturze współczesnej.

Wystawa towarzysząca 28. edycji Międzynarodowego Festiwalu Filmowego EnergaCAMERIMAGE 2020, Toruń, województwo kujawsko-pomorskie

Kiedy: 16.10.2020–28.03.2021 r.
Otwarcie wystawy i konferencja prasowa: 16 października 2020 (piątek)

Kurator: dr Matthias Harder
Współkurator: Marek Żydowicz
Koordynatorki: Agnieszka Swoińska, Renata Sargalska
Partner wystawy: Fundacja Helmuta Newtona

Sponsor Główny: Fundacja Tumult
Producent Wystawy: Marek Żydowicz
Partner Główny: Województwo Kujawsko-Pomorskie
Współorganizatorzy: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Urząd Miasta Torunia

Wydarzenie współfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2014–2020.