Denis Villeneuve,
zdj. Ulysse Del Drago

Istnieje wiele różnych podejść do reżyserii filmowej. Dla jednych bycie reżyserem oznacza nade wszystko opowiadanie zajmujących historii, podczas gdy zdjęcia są tylko i wyłącznie narzędziem wspomagającym dążenie do tego celu. Dla innych reżyseria wiąże się ze sposobnością, żeby eksperymentować z językiem ruchomych obrazów i przełamywać arbitralne granice wyznaczone przez odmiennie myślących filmowców. Są tacy, którzy mają smykałkę do ujmowania w kadrze ulotnego filmowego piękna, wolą jednak tworzyć rozrywkę skierowaną do masowej widowni, a także twórcy, którzy robią wszystko, by swoje proste i pokorne historie wzbogacić o zapadające w pamięci zdjęcia. Dla wszystkich jest miejsce w branży filmowej, i jest to cudowne, że dzięki nim zyskuje ona z każdym rokiem na różnorodności postaw i pomysłów. My, organizując kolejne edycje Międzynarodowego Festiwalu Filmowego EnergaCAMERIMAGE, szukamy reżyserów, którzy postrzegają stronę wizualną nie tyle jako narzędzie do opowiadania wizualnie sugestywnych historii, ile doskonałą okazję, ażeby zapraszać widzów na ekscytujące filmowe przygody, które nie mogłyby powstać w takiej formie w ramach innych mediów. Reżyserów, którzy podejmują partnerską współpracę z autorami zdjęć, aby tworzyć unikatowe światy oraz wpisywać w przestrzeń pomiędzy postaciami swego rodzaju wizualną poezję, dzięki której kino staje się czymś więcej niż tylko uwielbianą przez miliony widzów rozrywką – dziedziną sztuki.

Mamy zatem ogromną przyjemność ogłosić, iż nominowany do Oscara® kanadyjski filmowiec Denis Villeneuve odbierze w listopadzie Specjalną Nagrodę Camerimage za Wybitne Osiągnięcia w Reżyserii. Co więcej, przedstawi naszej publiczności swe najnowsze dzieło – fantastycznonaukowy spektakl Diuna, który zostanie wyświetlony w ramach Konkursu Głównego 29. edycji festiwalu.

Diuna, której autorem zdjęć jest Greig Fraser, wchodzi do szerokiej dystrybucji filmowej w Polsce dzisiaj, 22 października. Jest to z jednej strony opowieść o brutalnym konflikcie, którego stawką jest galaktyczna dominacja, a z drugiej film tak szalenie wizualny, że trudno znaleźć w kinie XXI wieku stosowny odpowiednik. Nie był to dla reżysera debiut w fantastycznonaukowej konwencji, Denis Villeneuve nakręcił wcześniej w tym gatunku dwa arcydzieła: Nowy początek (2016) oraz Blade Runner 2049 (2017), kontynuację jednej z najbardziej cenionych produkcji w historii kina: Łowcy androidów Ridleya Scotta. W Nowym początku, nakręconym z niezwykłą precyzją i wizualną odwagą przez Bradforda Younga (nagrodzonego w 2016 r. Srebrną Żabą Camerimage), reżyser opowiedział zabarwioną egzystencjalnymi pytaniami historię pierwszego kontaktu ludzi z istotami pozaziemskimi. Z kolei w Blade Runner 2049, nakręconym wraz z Rogerem Deakinsem (nagrodzonym Oscarem® za imponującą ekranową grę światłem i kolorem), Villeneuve stworzył dystopijny świat niedalekiej przyszłości, w którym prawdziwi ludzie walczą ze sztucznie tworzonymi replikantami o prawo do posiadania duszy. Obie produkcje pokazały, że Denis Villeneuve, który fascynował się od dziecka refleksjami na temat meandrów ludzkiej natury, jest w stanie poradzić sobie z każdym wyzwaniem, a kadry jego filmów są nierozerwalnie złączone z opowiadaną na ekranie historią.

Denis Villeneuve cieszył się już wcześniej reputacją błyskotliwego reżysera za sprawą Sicario (2015), Wroga (2013) oraz Labiryntu (2013). Na planie Labiryntu spotkał się po raz pierwszy z Rogerem Deakinsem, a efektem ich współpracy był mroczny dreszczowiec o zdesperowanym ojcu przekraczającym wszelkie granice, żeby uratować zaginioną córeczkę. Film, w którym zdjęcia unaoczniają widzowi to, co dzieje się w głowach kluczowych postaci. Reżyser i autor zdjęć kontynuowali współpracę przy Sicario, złożonej emocjonalnie opowieści o ludziach, którzy poświęcają własne człowieczeństwo, żeby stawić czoła nieludzkim kartelom narkotykowym. Wśród dziesiątek zapadających w pamięć scen warto przywołać choćby tę, w której obserwujemy skradających się żołnierzy, których czarne sylwetki wyróżniają się na tle nieba jaśniejącego pierwszymi przebłyskami świtu. Podobne wrażenie wywołuje eksperymentalny Wróg, nakręcony przez Nicolasa Bolduca w agresywnych kolorystycznych tonacjach, za sprawą których podróż do wnętrza spaczonego umysłu głównego bohatera stała się tak sugestywna. Nic dziwnego, że Denis Villeneuve zaczął szybko kojarzyć się widzom z reżyserską jakością i wizualną finezją.

Timothée Chalamet jako Paul Atryda i Rebecca Ferguson jako Lady Jessika
w przygodowym kinie akcji Warner Bros. Pictures i Legendary Pictures "Diuna"

Reżyser/współscenarzysta/producent Denis Villeneuve, autor zdjęć Greig Fraser
 oraz Timothée Chalamet (w tle) na planie
przygodowego kina akcji Warner Bros. Pictures i Legendary Pictures "Diuna"
 zdj. Chiabella James

Prawda jest jednak taka, że wspomniane wyżej filmy przedstawiły go po prostu szerokiej publiczności, podczas gdy bywalcy światowych festiwali znali go wcześniej doskonale za sprawą Pogorzeliska (2010) oraz Politechniki (2009). W nakręconym przez André Turpina Pogorzelisku, nominowanym do Oscara® w kategorii Najlepszy Film Nieanglojęzyczny, Denis Villeneuve podzielił się z widzami poruszającą do żywego historią kanadyjskich bliźniaków, których matka poprosiła na łożu śmierci, by udali się na Bliski Wschód, aby poznać prawdę o swej tożsamości. Film jest zgodnie uznawany za arcydzieło i jedną z najbardziej wpływowych nieanglojęzycznych produkcji XXI wieku. Politechnika, nakręcona przez Pierre’a Gilla, to z kolei zrealizowana w złowrogiej czerni i bieli, oparta na faktach historia szkolnej masakry, opowiedziana i z punktu widzenia ofiar, i oprawcy. Właśnie Politechnika przyczyniła się do ogólnoświatowego wzrostu zainteresowania kanadyjskim filmowcem, mimo że jego dwa poprzednie obrazy – nagrodzony na festiwalu w Toronto Maelström (2000) oraz wyświetlany na festiwalu w Cannes 32 sierpnia na Ziemi – zaskarbiły mu już wcześniej uznanie sporej grupy widzów.

Warner Bros. Pictures i Legendary Pictures przedstawiają Diunę w reżyserii Denisa Villeneuve’a. Producentami filmu są Mary Parent, Denis Villeneuve, Cale Boyter oraz Joe Caracciolo, Jr., zaś producentami wykonawczymi Tanya Lapointe, Joshua Grode, Herbert W. Gains, Jon Spaihts, Thomas Tull, Brian Herbert, Byron Merritt i Kim Herbert. Diuna powstała w oparciu o powieść Franka Herberta, którą na potrzeby filmowego scenariusza zaadoptowali Jon Spaihts i Eric Roth.

Timothée Chalamet jako Paul Atryda
 w przygodowym kinie akcji Warner Bros. Pictures i Legendary Pictures "Diuna"

Rebecca Ferguson jako Lady Jessika, Zendaya jako Chani,
Javier Bardem jako Stilgar, oraz Timothée Chalamet jako Paul Atryda
w przygodowym kinie akcji Warner Bros. Pictures i Legendary Pictures "Diuna"